دسته بندی سوره غاشیه

دسته بندی سوره غاشیه و محتوای کلی دسته ها (مرحله های سوم و چهارم تدبر در سوره غاشیه)

 آیه های 1 تا 16:

	حالت چهره انسانها	احساس درونی آنها	سرنوشت آنها
آیا خبر آن رویداد فراگیر به تو رسیده است؟	چهره‌هایی در آن روز، سرافکنده‌اند	اعمالی داشته‌اند؛ اما اکنون از آنها خسته‌اند. {چرا؟ }	جایگاهی سوزان : در تشنگی‌، آبی جوشان. در گرسنگی، غذایی  که سیر نمی‌کند و رشد نمی‌دهد.
	چهره‌هایی در آن روز، شادابند	از تلاش خود راضی‌ هستند. { چرا؟}	در جایگاهی رفیع هستند: در آنجا همه چیز،  سودمند و مؤثر است. چشمه گوارا، جاری مکان و غذا، نیکو

 آیه های 17 تا 20:

پس چرا دقت نمی‌کنند در	چگونگی خلقت شتر	همان که شتر را آفریده او را اینگونه آفریده که خاصیت حرکت و حمل بار طولانی‌مدت در بیابان‌های بی‌آب و غذا را داشته باشد.
	چگونگی برافراشته شدن آسمان	آسمان فقط وقتی آسمان است که برافراشته باشد؛ پس خلقت آسمان از تدبیر آن جدا نیست.
	چگونگی مسطح‌شدن زمین	خلقت زمین جدا از تدبیر آن یعنی مسطح‌کردن آن و فراهم سازی امکان سکونت و زرع نیست.

آیه های 21 تا 26: 

پس یادآوری کن	چه چیز را؟  در آیه ذکر نشده است. اما اگر دقتهای قبل آنها را به این نتیجه برساند که خدا هم خالق هستی و هم مدبر آن است، آنگاه می پذیرند که لازم است برنامه زندگی خود را از او بگیرند.
تو تنها می توانی یادآور باشی نه اجبارکننده.	سنت خدا بر هدایت و سپس بازگذاشتن دست انسان در پذیرش و رد آن  است.
مگر آنکه روگردان و کافر شود که دچار عذاب بزرگ می شود.	انسان در پذیرش و رد هدایت، آزاد است اما بداند که در صورت رد آن، دچار گرفتاری بزرگی خواهد شد.

 

سوره طارق

خلاصه ای از محتوای سوره طارق با توجه به کتاب تدبر در قرآن:

روح انسان در آسمان (که خاصیت بازگرداندن دارد)، حفظ می شود و جسم انسان در زمین (که خاصیت شکافتن و رویاندن دارد، نگهداری می شود...

...تا هنگامی که «زمان آشکار شدن درون ها» فرا برسد و بازگشت رخ  دهد.

و این موضوعی است که توجه به آن، می تواند تفاوت تعیین کننده ای در زندگی انسان ایجاد کند.(قول فصل)

برنامه هفته آینده: تدبر در سوره اعلی

سوالات از سوره طارق

اینها نمونه ای از برخی سوالاتی هستند که از سوره طارق به ذهن می رسد:

منظور از 4 آیه اول چیست؟ چرا به آسمان و ستاره ای که در آن حرکت می کند، قسم می خورد؟ چه ارتباطی میان این قسم و جواب آن یعنی «حفاظت نفس تمام انسانها» وجود دارد؟

منظور از «حفاظت نفس تمام انسانها» چیست؟

«تبلی السرائر» دقیقا به چه معناست؟

آسمان چه چیزی را باز می گرداند؟ آیا منظور باران است؟ در این صورت، آیا منظور، فقط باران است؟

بیان این خصوصیت آسمان، یعنی بازگرداننده بودن، و این خصوصیت زمین، یعنی شکافته شدن در آیات 11 و 12 چه نکته ای دارد؟

سوالات دیگر خود و یا جوابهایی که یافته اید را بیان کنید.

سوره انشقاق

خلاصه ای از سوره انشقاق:

*سوره انشقاق چه مشکلی را حل می کند؟

 غفلت از حرکت به سوی ملاقات با پروردگار در روز قیامت.

 

آنچه از جواب شرط های ابتدای سوره حکایت می کند، قسمت دوم آیه ششم، یعنی ملاقات انسان با پروردگار خویش است که به هنگام شکافته شدن آسمان و کشیده شدن زمین اتفاق خواهد افتاد.

آسمان با آن همه عظمت و زمین با این همه صلابت، به امر پروردگارشان متحوّل و دگرگون شده و مطیع محض فرمان او بوده و اراده پروردگارشان درباره ی آن ها، بی چون و چرا رخ خواهد داد. حال، انسانی که در قدرت و عظمت و استحکام، نقطه ای ناچیز از نظام آفرینش است، باید بداند که در برابر اراده پروردگارش توانی برای مقابله ندارد:

" او ناگزیر از حرکتی است که پایان آن، ملاقات با پروردگار است."

*آیات بعد، چگونگی دیدار با ربّ و نتیجه آن را به دو صورت تقسیم کرده. آری گریزی از اصل حرکت و ملاقات نیست، اما چگونگی آن، به طور کلی بر دو نوع است؛ و انتخاب هریک از این دو نوع حرکت به سوی پروردگار و ملاقات با او، کاملا اختیاری است.

 

نامه ی اعمال انسان، نمایی از چگونگی حرکت آنان در دنیاست:

×برخی در مسیر حرکت خود، با نظر به رضای پروردگار حرکت می کردند. در زندگی دنیا ی خود، همواره این ملاقات را در نظر  داشته و سرمستی بهره مندی از دنیا آن ها را غافل نمیکند.

 آنها نامه  اعمال را از راست دریافت می کنند.

×برخی نگاه خود را به دنیا دوخته و بی توجه به مقصد حرکت، راه را طی می کردند. گویی پشت به رضای خدا به سوی ملاقات با او حرکت می کردند.

آنها نامه  اعمال را از پشت سر دریافت می کنند.

 

*آیات شانزده تا هجده با قسم به مظاهری از حرکت مرحله به مرحله در عالم  (تحولات وضعیت آسمان در هنگام غروب،

افزایش تاریکی شب، افزایش نور ماه) بر حرکت مرحله به مرحله انسان تأکید می کند (آیه نوزده)

 

*به راستی، وقتی قرار است که مراحل مختلف زندگی، یکی پس از دیگری طی شود و گریزی از آن نیست، باید مشتاق کلام پروردگار باشند تا بهترین برنامه را برای عبور از مسیر حرکت به آنان نشان دهد، اما عجیب است. ایمان نمی آورند و هنگامی که قرآن بر آنان خوانده می شود، خاضع نگشته و سجده نمی کنند.( آیه های بیست و بیست و یک)

 

*خدا می داند که تکذیب و مقابله با سخن حق، ریشه در علایق و عقاید باطلی دارد که در دل خود قرار می دهند.

 

اکنون که سخن حق در آنان بی اثر است، نوبت به تهدید آن ها رسیده است. افسوس! درست در لحظه ای که باید بعد از حرکت مرحله به مرحله ی خود، بشارت ملاقات با رحمت پروردگار را بشنوند، به «عذاب الیم« بشارت داده می شوند( آیه بیست و چهار) عذاب مخصوص کافران مکذب است.

در نقطه ی مقابل، اهل ایمان و عمل صالح که این حرکت را باور کرده و رو به پروردگارشان پیش رفته اند، نه تنها از این عذاب  در امان هستند، بلکه اجر بی پایان الهی را دریافت می کنند.